Tips voor Meer Rust in je Hoofd

Negatieve gedachten en piekeren: wie heeft er niet af en toe last van? Soms blijven bepaalde gedachten maar rondmalen in je hoofd. Waardoor je je minder goed kan concentreren, slechter slaapt en minder prettig in je vel zit.
Je kan hier zelf iets aan doen. In dit blog lees je hoe je negatieve gedachten kunt aanpakken en uit de vicieuze cirkel van piekeren komt.

Wat is piekeren?

Piekeren gaat verder dan af en toe nadenken over een probleem. Het zijn gedachten die zich blijven herhalen. Vaak gaat het om zorgen over dingen die zijn gebeurd of dingen die nog moeten komen. Misschien denk je wel eens: “Had ik dat maar anders gedaan,” of “Ik moet nog zoveel doen, dat red ik nooit.” Als je dit vaak ervaart, kan het je dagelijks functioneren belemmeren. Het kan je concentratie verminderen en zelfs je slaap verstoren.

Gelukkig kun je leren omgaan met deze gedachten, zodat ze je niet meer in de weg staan.

De basis van veel piekeren

Veel van onze pieker- en negatieve gedachten ontstaan uit denkfouten. Het zijn onjuiste of onrealistische conclusies die we trekken over onszelf, anderen of de toekomst. Deze zijn vaak ontstaan door ervaringen in het verleden of wat je van huis uit hebt meegekregen. Je hebt bijvoorbeeld altijd te horen gekregen dat je sterk moest zijn. Waarschijnlijk vind je het dan lastig om je kwetsbaar op te stellen en zal je snel denken ‘stel je niet aan’. Maar hierdoor vind je het bijvoorbeeld lastig om aan te geven wanneer je het een keer zwaar hebt.

Hier zijn enkele veelvoorkomende denkfouten:

1. Zwart-wit denken.
   Hierbij let je alleen op het negatieve, waardoor alles in het negatieve licht komt te staan. Bijvoorbeeld, je hebt lekker gekookt voor een partner, maar je baalt van één ding dat je bent vergeten. Het positieve gevoel verdwijnt naar de achtergrond door dat ene negatieve punt.
2. Onjuiste conclusies trekken.
   Hierbij denk je te weten wat er in de hoofden van anderen omgaat of dat iets in de toekomst gegarandeerd slecht zal uitpakken, terwijl je daar geen bewijs voor hebt.
3. Hoge eisen stellen.
   Denk bijvoorbeeld aan het idee dat je altijd gelukkig moet zijn, omdat je alles hebt wat je wilt. Dit legt onterecht druk op jezelf en kan leiden tot negatieve gedachten als je niet aan die verwachtingen voldoet.
4. Persoonlijk aantrekken.
   Hier zie je jezelf als de oorzaak van een negatieve gebeurtenis, terwijl je daar misschien helemaal geen invloed op had.

Het goede nieuws is dat je denkfouten kan leren herkennen. En vervolgens ombuigen naar een helpende gedachte.

Automatische gedachten

Je gedachten hebben veel invloed op hoe je je voelt. Soms gaan gedachten zo snel, dat je nauwelijks merkt dat ze je beïnvloeden. Dit noemen we ‘automatische gedachten’. Deze gedachten kunnen al jarenlang in je hoofd zitten en je overtuigen dat ze waar zijn, terwijl ze vaak gebaseerd zijn op denkfouten. Daarom is het belangrijk om je gedachten bewust te observeren.

Hoe kun je je negatieve gedachten ombuigen?

De eerste stap in het omgaan met piekeren is je negatieve gedachten herkennen. Merk je dat je last hebt van negatieve gevoelens? Schrijf eens al je gedachten op. Door de negatieve gedachten die je misschien onbewust hebt, kan je je naar gaan voelen. Zonder dat je in de gaten hebt waardoor dit komt.

Let op: je gevoelens zijn kloppend, maar de gedachten die de gevoelens veroorzaken kunnen niet kloppen. Door de gedachte ‘stel je niet zo aan’ kan je je verdrietig gaan voelen. Probeer dat verdriet niet weg te stoppen. Maar de gedachten te achterhalen en er vervolgens om te buigen naar een helpende gedachte.

Wanneer je je gedachten opschrijft kan je patronen ontdekken. Misschien realiseer je je dat bepaalde situaties of mensen steeds terugkomen in je negatieve gedachten. Door deze patronen te herkennen, kun je beter begrijpen waar ze vandaan komen en hoe je ze kunt veranderen.
Vervolgens kun je proberen je gedachten te herformuleren. Als je bijvoorbeeld denkt “Ik ga dit nooit halen,” kun je dat ombuigen naar: “Het is een uitdaging, maar ik ga het stap voor stap aanpakken.” Dit maakt je gedachten realistischer en minder stressvol.

De tips bij piekeren en negatieve gedachten op een rijtje:

• Word bewust van je gedachten.
  Wanneer je merkt dat je piekert of je stemming negatief is en je weet niet goed waardoor, schrijf dan al je gedachten op.
• Daag vervolgens je gedachten uit.
  Vraag jezelf af of je gedachten realistisch zijn. Is er bewijs voor wat je denkt? En zijn er bewijzen voor het tegenovergestelde van wat je denkt? Buig de gedachte om naar een positieve of meer neutrale gedachte.
• Doe iets met je lijf.
  Ga een rondje wandelen, even een klusje doen in huis of leg een puzzel. Dit helpt om jezelf te kalmeren en niet ‘in je hoofd te zitten’.
• Zoek zo nodig steun.
  Praat met iemand die je vertrouwt. Soms helpt het om je zorgen hardop uit te spreken.

Conclusie

Negatieve gedachten en piekeren is iets waar veel mensen mee worstelen, maar het is mogelijk om het te verminderen. Door je negatieve gedachten bewust te herkennen en aan te pakken, kun je jezelf bevrijden uit de vicieuze cirkel van piekeren. Het vergt oefening, maar met bovenstaande tips kan je meer rust in je hoofd creëren.

Dit artikel is geschreven door Marjolein

Mijn naam is Marjolein. Ik ben afgestudeerd als gezondheidspsycholoog en werkzaam als eHealth content developer. Zo ontwikkel ik online modules ter bevordering van (mentale) gezondheid en schrijf ik voor KleurJeLeven.