Depressie en de overgang

De overgang, ook wel menopauze genoemd, is een natuurlijke fase in het leven van iedere vrouw. Toch brengt deze periode vaak veel veranderingen en uitdagingen met zich mee. Naast lichamelijke klachten zoals opvliegers en vermoeidheid, ervaren veel vrouwen ook mentale klachten. Depressieve gevoelens komen regelmatig voor tijdens de overgang. Maar wat veroorzaakt dit? En wat kun je eraan doen? In dit artikel lees je daar meer over.

Wat gebeurt er tijdens de overgang?

Tijdens de overgang verandert je lichaam doordat de productie van de hormonen oestrogeen en progesteron afneemt. Deze hormonen spelen een belangrijke rol in je menstruatiecyclus, maar ze hebben ook invloed op je hersenen en emoties. Wanneer de hormoonspiegels gaan schommelen, kunnen je hersenen hierop reageren met stemmingswisselingen, angst of somberheid.

Bij sommige vrouwen leidt dit tot kortdurende sombere periodes, maar bij anderen kan dit uitgroeien tot een echte depressie. Volgens onderzoek hebben vrouwen tijdens de overgang een twee tot vier keer grotere kans op het ontwikkelen van een depressie dan vrouwen die niet in de overgang zijn.

Hoe herken je depressieve klachten?

Depressie tijdens de overgang kan zich op verschillende manieren uiten. Het gaat vaak verder dan alleen somberheid. Denk aan:

• Een aanhoudend neerslachtig of leeg gevoel.
• Verminderde interesse in activiteiten waar je eerder van genoot.
• Slaapproblemen (moeilijk inslapen of juist te veel slapen).
• Vermoeidheid en weinig energie.
• Concentratieproblemen of besluiteloosheid.
• Negatieve gedachten, zoals het gevoel waardeloos te zijn.
  Als je deze symptomen gedurende langere tijd ervaart, is het belangrijk om hulp te zoeken.

Waarom is de overgang zo’n kwetsbare periode?

Niet alleen hormonen spelen een rol. De overgang valt vaak samen met andere levensveranderingen, zoals kinderen die het huis uit gaan, zorgen om ouder wordende ouders of veranderingen in je carrière. Deze stressvolle gebeurtenissen kunnen depressieve klachten versterken. Ook slaapgebrek door nachtelijke opvliegers kan je mentale welzijn onder druk zetten.
Daarnaast kan je gevoeligheid voor depressie genetisch bepaald zijn. Als er in je familie een geschiedenis van depressie voorkomt, heb je een grotere kans om hiermee te maken te krijgen.

Wat kun je doen?

Gelukkig zijn er veel manieren om depressieve gevoelens tijdens de overgang te verlichten en beter met deze periode om te gaan. Een combinatie van lichamelijke activiteit, mentale ondersteuning en zelfzorg kan je helpen je stemming te verbeteren.

Hier zijn enkele praktische tips:

1. Praat over je gevoelens
   Het delen van je ervaringen kan een grote opluchting geven. Praat met je partner, vrienden of familieleden over wat je doormaakt. Merk je dat dit niet genoeg is? Aarzel dan niet om professionele hulp in te schakelen. Een psycholoog of therapeut kan je helpen om inzicht te krijgen in je klachten en effectieve handvatten bieden.

2. Blijf in beweging
   Lichaamsbeweging is niet alleen goed voor je lichaam, maar ook voor je geest. Regelmatig bewegen, zoals wandelen, fietsen of yoga, stimuleert de aanmaak van endorfines – je natuurlijke ‘gelukshormonen’. Probeer iets te doen wat je leuk vindt, zodat het makkelijker vol te houden is.

3. Zorg voor een gebalanceerde levensstijl
   Een gezond voedingspatroon speelt een belangrijke rol tijdens de overgang. Kies voor voeding rijk aan groenten, fruit, volkorenproducten en gezonde vetten. Beperk suiker, cafeïne en alcohol, omdat deze je stemming negatief kunnen beïnvloeden. Voldoende slaap is minstens zo belangrijk: creëer een vast slaapritme en een ontspannende avondroutine.

4. Oefen met mindfulness en ontspanningstechnieken
   Mindfulness, ademhalingsoefeningen en meditatie kunnen helpen om stress te verminderen en je weer in balans te brengen. Probeer dagelijks een moment van rust in te bouwen, hoe kort ook, om je gedachten tot rust te brengen en je lichaam te ontspannen.

5. Vraag hulp bij ernstige klachten
   Als je klachten langer aanhouden en je dagelijkse leven verstoren, is het belangrijk om dit serieus te nemen. Bespreek je situatie met je huisarts, die samen met jou kan bepalen welke vervolgstappen nodig zijn. Therapie, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), kan je helpen om negatieve denkpatronen te doorbreken. Indien nodig kan medicatie, zoals antidepressiva of hormonale therapie, een optie zijn.

Je staat er niet alleen voor

Depressieve klachten tijdens de overgang kunnen intens zijn, maar onthoud: je bent niet de enige die dit meemaakt. Deze fase is tijdelijk en er zijn manieren om er beter mee om te gaan. Door open te zijn over je gevoelens, goed voor jezelf te zorgen en hulp in te schakelen waar nodig, kun je stap voor stap je balans terugvinden.

Wil je meer grip krijgen op je stemming? Begin vandaag nog met Kleurjeleven. Deze gratis, anonieme en toegankelijke cursus is speciaal ontworpen om je te helpen bij somberheidsklachten. Je kunt meteen aan de slag op een moment dat jou uitkomt. Het is een kleine stap die een groot verschil kan maken.

Lijkt dit je wat? Start de zelftest en ontdek hoe Kleurjeleven je kan helpen.

Hulp bij suïcidale gedachten

Als je last hebt van gedachten aan de dood of zelfmoord, is het belangrijk om direct hulp te zoeken. In Nederland kan je terecht bij de 113 Zelfmoordpreventie hulplijn. Je kan ze bellen op 0800-0113 of hun website bezoeken via www.113.nl voor directe, anonieme ondersteuning. Professionele hulpverleners staan 24/7 klaar om naar je te luisteren en je te helpen.

Dit artikel is geschreven door Naomi Vogel

Mijn naam is Naomi Vogel en ik ben psycholoog. Ik houd mij vooral bezig met het ontwikkelen van online zelfhulp cursussen voor het verbeteren van mentale gezondheid en schrijf artikelen omtrent depressie voor kleurjeleven.nl.